MICKIEWICZ Władysław. List – Paryż, 2 X 1867. Władysław Mickiewicz pisze do nieznanego adresata, przekazując mu odnaleziony w dokumentach pozostawionych przez jego ojca (Adama Mickiewicza) fragmenty nieznanego dotąd dramatu, który właśnie został przez niego wydany drukiem (les fragments dramatiques que j’ai retrouvé dans les papiers de mon père); prosi o ich przejrzenie. Rękopis w języku francuskim, 2 str. (1 zapisana). Wym.: 13 × 21 cm. Stan bdb.
Chodzi o fragment wydanego po raz pierwszy w 1867 r. w Paryżu dramatu Jakub Jasiński, albo dwie Polski (Jacques Jasinski ou les deux Pologne), który Adam Mickiewicz zaczął pisać w 1836 r. Zachowane pierwsze 4 sceny I aktu tej tragedii Władysław Mickiewicz wydał wraz z dramatem Konfederaci barscy (franc. Les confédérés de Bar) pod wspólnym tytułem: Drames polonais d’Adam Mickiewicz. Les confédérés de Bar, Jacques Jasinski ou les deux Pologne, publiés pour la premièé fois avec préface de Ladislas Mickiewicz, Paryż 1867. Władysław Mickiewicz napisał do książki wstęp datowany na sierpień 1867 r. Oba wydane utwory zachowały się jedynie we fragmentach i nie doczekały się polskiego tłumaczenia. Władysław Mickiewicz wyjaśniał we wstępie sens dramatu Jakub Jasiński, albo dwie Polski, który opowiadał o powstaniu kościuszkowskim i jednym z jej bohaterów – generale Jakubie Jasińskim (1761-1794), organizatorze i dowódcy powstania kościuszkowskiego na Litwie, który zginął broniąc Zwierzyńca, ostatniego bastionu Pragi, podczas szturmu wojsk Suworowa. Jasiński – wojskowy i poeta, ucieleśnienie demokratycznych ideałów powstańców, przedstawiciel „nowej” Polski, został w dramacie przeciwstawiony biskupowi Józefowi Kossakowskiemu i hetmanowi Szymonowi Kossakowskiemu, powieszonym na szubienicy w trakcie insurekcji. Obydwaj Kossakowscy – reprezentanci „starej” Polski, stali się symbolem zdrady, sprzedajności, upadku kraju. W wydanej książce znalazła się również korespondencja z George Sand, którą Adam Mickiewicz poprosił o przeczytanie w oryginale dramatu Konfederaci barscy. Niestety rękopis ten zaginął, a tekst opublikowano na podstawie kopii. Oba francuskojęzyczne dramaty były przeznaczone przez Adama Mickiewicza do wystawienia w teatrach francuskich, ale mimo starań autora i poparcia uznanych francuskich pisarzy, jak wspomniana Georges Sand, nie zostały zaprezentowane publiczności nad Sekwaną. Te dwa utwory dotyczące walk Polaków z Rosją, poruszające tematykę niepodległościową zostały wydane przez Władysława Mickiewicza dokładnie w roku ostatecznego zlikwidowania przez Rosję autonomii Królestwa Polskiego. Miały przypomnieć Francuzom o sprawie polskiej, co wydawca podkreślał we wstępie.
