Wymiary: 107 × 87,5 cm
sygnowany i datowany p.g.: 'J Malczewski | 1909'
dar Jadwigi Górskiej, 1968
nr inw. MP 1215 MNW
Okres adopcji: 1 rok
Biogram
Obraz nawiązuje do popularnego w literaturze i malarstwie XIX wieku mitu śmierci artysty. Jacek Malczewski przedstawił martwego mężczyznę, leżącego na desce we wnętrzu pracowni – widoczne są tylko jego nagie nogi. W pracowni znajdują się jeszcze trzy postaci. Jedna z nich to personifikacja śmierci – Thanatos, wyobrażony jako zamyślona kobieta, która trzyma kosę. Na głowie ma wieniec laurowy, co wiąże ją ze Sławą. Druga kobieta, ubrana w ludowy strój i słomianą koronę, całuje stopę martwego artysty.
Postać ta może odnosić się do figury Polonii. Kolejna kobieta, ukryta między blejtramami, przyjmuje pozę oznaczającą rozpacz i jako jedyna przynależy do porządku ziemskiej rzeczywistości. Dwie poprzednie postaci pochodzą bowiem ze sfery wyobraźni i wieczności.
Rozpad świata w obrazie na dwie równoległe przestrzenie – realną i fantastyczną – pozwala widzieć w śmierci artysty wydarzenie przełomowe. Postać malarza ulega tu sakralizacji za sprawą powiązania go z Chrystusem i gestu całowania stóp zmarłego.
Rola twórcy w narodzie i społeczeństwie jest jednym z głównych wątków malarstwa Jacka Malczewskiego, ucznia Jana Matejki.
